آجر سنتی سفال از رایج‌ترین مصالح ساختمانی است که در بسیاری از ساختمان‌ها از جمله ساختمان‌های تاریخی مورداستفاده قرار می‌گیرد. در این مقاله ما قصد داریم به بررسی مراحل ساخت تیغه‌های سفالی سنتی در کارگاه‌های محلی بپردازیم. برای این منظور، مراحل ساخت تیغه‌های سفالی برای اولین بار بر اساس مشاهدات، تحقیقات و مصاحبه‌های داخل محل، موردبررسی قرار گرفت. این تحقیق حاکی از مراحل کلی ساخت آجر سفال است. مواد اولیه ابتدا تهیه، قالب‌ریزی و خشک می‌شوند. از تیغه‌های سفالی در حال حاضر و به طور گسترده در ترمیم سازه‌های تاریخی استفاده می‌شود؛ بنابراین، تولید آن‌ها باید مداوم باشد.
تیغه‌های سفالی ساخته‌شده از خمیر آجری است که از خاک رس و آب تشکیل شده است. این نوع مصالح به صورت روش‌های قدیمی قالب‌ریزی و به طور طبیعی خشک شده‌اند و در کوره‌های موجود در کارگاه‌ها سوزانده می‌شوند. در تولید این مصالح از خاک رس که یک مصالح ساختمانی ارزان، سازگار با محیط‌زیست و به وفور در دسترس است، استفاده می‌شود.
آماده‌سازی مصالح خام در تولید آجر سفال
در روش سنتی تولید آجر سفال، خاک مناسب معمولاً از کنار رودخانه‌ها تهیه می‌شود. خاکی که از آبشار منتقل‌شده تمیز و یکدست است. خاک حفاری‌شده در سایت جمع می‌شود. در این روش هزینه‌های تولید نسبتاً کمتر است زیرا خاک موردنیاز از اراضی نزدیک رود تأمین می‌شود.
خاک تهیه‌شده ابتدا برای همگن‌سازی و از بین بردن مواد ناخواسته، الک شده است (شکل a و b). این خاک به صورت تپه در کارگاه‌ها ریخته می‌شود و در بالای تپه سوراخی حفر شده است تا آب به راحتی در آن ریخته شود (شکل c و d).
مقدار آب مورداستفاده در تهیه گل بر اساس نوع خاک متفاوت است زیرا خاک مناطق مختلف دارای ظرفیت جذب آب مختلف است. گل در نظر گرفته‌شده کمی سخت‌تر از مخلوط است و مقدار آب به نسبت آن تنظیم می‌شود. آجرهای بزرگ با افزودن کاه به مخلوط تولید می‌شوند.
مخلوط آماده‌شده، با بیل‌ها هم زده می‌شود و توسط کارگران با پاهای برهنه ورز می‌یابد (شکل e). این روند حداقل نیم ساعت طول می‌کشد. گل ورز داده‌شده با یک پارچه برزنت پوشیده شده است (شکل f و g) و برای افزایش استحکام و بهبود کیفیت مصالح ۲ تا ۳ روز در آنجا می‌ماند (شکل h). آجرهای تولید‌شده از مخلوط‌هایی که به خوبی تثبیت نشده است، ترک می‌خورند.
فرم دادن آجر سفال
قالب‌های چوبی در اندازه‌ها و شکل‌های مختلف ساخته شده‌اند تا تیغه‌های سفالی از مخلوط آماده‌شده ساخته شوند. این قالب‌ها هرساله تعویض می‌شوند. کارگران بخشی از مخلوط آماده‌شده را به پایه قالب منتقل می‌کنند (شکل a). این مخلوط برای آخرین بار با دست ورز داده می‌شود تا زمانی که آماده قالب‌گیری شود. قالب‌های چوبی با ماسه پوشیده شده‌اند تا از چسبیدن مخلوط جلوگیری شود (شکل b). سپس مخلوط آماده‌شده با دست قرار داده‌شده و به قالب‌های روکش شده فشار داده می‌شود (شکل c). مراحل بعدی شامل حذف مواد اضافی از قالب و صاف کردن آجر با استفاده از ابزارهای برش (شکل d) است.
خشک‌کردن آجر سفال
در این مرحله قالب‌ها برای بیرون کشیدن مخلوط برعکس می‌شوند. سپس موارد شکل‌گرفته به ترتیب خاصی در زمین هموار قرار داده می‌شود و برای خشک شدن در آنجا باقی می‌مانند (شکل e–h). روش خشک‌کردن در هوا روشی طبیعی و اقتصادی است که به انرژی اضافی احتیاج ندارد.
سوزاندن آجر سفال
سوزاندن مرحله نهایی تولید آجر سفال است. تیغه‌های خشک‌شده در هوا پس از سوزانده شدن در دمایی که تقریباً از ۸۵۰ درجه سانتی‌گراد تا ۹۵۰ درجه سانتی‌گراد است، شکل نهایی خود را به دست می‌آورند. سپس آجر به سختی، فرم، استحکام و رنگ خود می‌رسد.
پس از بازالت، آجر سنتی رایج‌ترین مصالح ساختمانی است که در سازه‌های تاریخی مورداستفاده قرار می‌گیرد. قابل‌توجه‌ترین استفاده از تیغه‌های سفالی در دیوارهای شهر است که عمده مصالح ساختمانی آن بازالت است.
شرکت آجر سفال میهن تیغه‌های سفالی مناسب را برای مرمت بناهای تاریخی تأمین می‌سازد برای کسب اطلاعات بیشتر با ما تماس بگیرید.
