مدت طولانی استفاده از آجر سفال باعث می‌شود که این تیغه‌های سفالی از بین بروند. در صورت عدم ترمیم آن‌ها، این تیغه‌ها غالباً صدمات جدی می‌بینند که حاصل سال‌ها رها شدن، رفتار سازه‌ای ضعیف یا ناکافی، قرار گرفتن در معرض بسیاری از شرایط آب و هوایی و آلودگی‌های ناشی از پیشرفت تمدن بشری است؛ بنابراین، تعیین عوامل زوال و مکانیسم‌های پوسیدگی مصالح به دلیل تعامل آن با محیط خارجی ضروری است تا بتوان بینش بهتری در مورد اقدامات درمانی که برای حفظ این نوع سازه‌ها لازم است، به دست بیاوریم.
علل تغییر آجر سفال متنوع می‌باشد و ناشی از عوامل بیرونی و همچنین خصوصیات ذاتی مصالح است. تیغه‌های سفالی متعلق به ساختمان‌های تاریخی مشکلات متعددی را در نتیجه قرار گرفتن در معرض هوا، عوامل تهاجمی، بازسازی، بارهای فوق‌العاده زیاد یا موارد دیگر به وجود می‌آورند. این مشکلات می‌تواند از جنس ماده (مواد اولیه نامناسب، سوختن ناکافی، بارگذاری شدید و غیره)، خواص فیزیکی (انبساط ناشی از رطوبت، انقباض به دلیل تغییر دما، تبلور نمک‌های محلول، فرسایش، بارگذاری شدید و غیره) و طبیعت مواد شیمیایی (حملات قلیایی و سولفات، انحلال، تجزیه، خوردگی آرماتور آهن در تماس با آجر، وجود کلوخه‌های آهکی در توده رسی و غیره) باشند.
اگرچه تغییر و زوال پس از آن در مصالح ساختمان‌های تاریخی، پدیده‌ای اجتناب‌ناپذیر است اما در دهه‌های گذشته این معضل با آلودگی هوا تسریع شده است. با این وجود، یکی از گسترده‌ترین دلایل خراب شدن این مصالح، عدم نگهداری، به ویژه در سیستم‌های بام، ناودان‌ها و … است، بنابراین آب می‌تواند در مصالح ساختمانی نفوذ کند و این مصالح به دلیل نشت، عمل یخ‌زدایی، ذوب و تبلور نمک خراب می‌شوند.
مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر تخریب آجر سفال‌های قدیمی
مهم‌ترین عواملی که بر زوال آجرهای سفالی قدیمی تأثیر می‌گذارد، بیشتر مربوط به عملکرد محیطی، مواد خام و فرآیند ساخت آن است، اگرچه طراحی و ساخت ساختمان؛ یعنی شکل، جهت‌‌گیری و همه جزئیات بیان‌شده در بالا، ممکن است به شدت بر تخریب آجر سفال تأثیر بگذارد.
عوامل محیطی بر تخریب آجر سفال شامل: وجود رطوبت، نمک‌های محلول، آلودگی هوا، فرسایش ناشی از باد، تغییر دما، بارهای شدید، نشست خاک و حملات عوامل بیولوژیکی است. لازم به ذکر است که بخش بزرگی از فرآیندهای تخریب فقط در حضور آب رخ می‌دهند. در نتیجه، سرعتی که مصالح آب را جذب می‌کنند و آن را آزاد می‌کنند، تأثیر زیادی در ریسک تخریب این نوع مصالح دارد؛ بنابراین، ویژگی‌های انتقال رطوبت (تخلخل و توزیع اندازه منافذ) هنگام در نظر گرفتن دوام آجر سفال از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هست. همچنین، چگونگی تأثیر رطوبت روی تیغه‌های سفالی قدیمی وابسته به مواد اولیه مورداستفاده و فرآیند تولید آن‌ها است.
عامل اول در تخریب آجر سفال چیست؟
منبع اول مشکل تخریب تیغه‌های سفالی، وجود مصالح درشت در مخلوط رس، یعنی ذرات اکسید کلسیم یا آهک (CaO) است. در طی فرآیند احتراق، اکسید کلسیم به کربنات کلسیم تغییر‌یافته و در هنگام تماس با آب، به صورت هیدروکسید کلسیم، Ca(OH)2 متبلور شده است و در نتیجه منجر به افزایش حجم آجر می‌شود. این مسئله باعث تمرکز تنش، ترک‌خوردگی و سرانجام تجزیه جزئی یا کلی تیغه‌های سفالی می‌شود. جنبه دیگر افزودن ماسه به رس خام برای کاهش انعطاف‌پذیری آن است. هنگامی‌که میزان شن و ماسه کافی نباشد، تیغه‌های تولید‌شده تمایل به منقبض شدن و تشکیل یک شکل نامنظم دارند. از طرف دیگر، اگر مقادیر شن و ماسه خیلی زیاد باشد، تیغه‌های سفالی بسیار شکننده‌تر خواهند بود. همچنین، مخلوط‌های رس که دارای دانه‌های شن و ماسه با اندازه بزرگ هستند ممکن است دچار ترک‌خوردگی موضعی در اطراف این دانه‌ها شوند.
استفاده از قالب‌های معیوب یا یک فرآیند قالب‌گیری نامناسب می‌تواند باعث برآمدگی، صفحات غیر موازی، زبری و … شود. استفاده از سیم برای از بین بردن رس اضافی از قالب، عامل وجود سوراخ‌های کوچک در قسمت‌های زیرین آجرها است، بخصوص اگر از رس با خاصیت پلاستیکی بسیار زیاد استفاده شود. به‌طور‌کلی، استفاده از دست‌ها یا سیم، سطح تغییر شکل بیشتری نسبت به خط‌کش چوبی ایجاد می‌کند.شرکت آجر سفال میهن در تولید و ساخت تیغه‌های سفالی خود اطمینان حاصل نموده است که عوامل مخرب فوق کیفیت تولیدات آن‌ها را پایین نیاورد. برای اطلاع بیشتر می‌توانید به سایت ما مراجعه کنید.
