نبود محیطزیست، نبود زندگی
ازبینرفتن محیطزیست مشکلی بزرگ برای تمام جانداران کره زمین است، کره زمین یک زیستگاه ابدی برای انسان و دیگر موجودات زنده نیست و سالانه حجم بسیار زیاد آن توسط بشر از بین میرود و همواره یکی از نگرانیهای بشر حفظ این زیستگاه بوده و فعالان محیطزیست در سرتاسر جهان همواره نگران بحرانهای زیستمحیطی هستند.
چند مورد از این بحرانها در ایران:
- مالچ باشی نفتی در استانهای جنوبی
- قاچاق خاک
- تخریب جنگلهای شمال کشور
- انتقال آب دریای مازندران
- خشکی دریاچه قم و ارومیه
- انقراض گونههای حیوانی
- نبود آب شرب در سیستان و بلوچستان
- آلودگی هوا در کلان شهرها
- کشتار سگهای ولگرد
و…
یکی از نگرانیهای جهانی درباره محیطزیست، تخریب خاک است؛ این عامل بهصورت مستقیم بر زندگی 5/1 میلیارد از مردم جهان تأثیر میگذارد. 24 میلیارد تن خاک حاصلخیز در هرسال از طریق فرسایش از بین میرود که در ادامه مطلب به چند نمونه از آن اشاره خواهیم کرد.
عوامل تخریب خاک
- آلودگی خاک: زبالههای شهری، فعالیتهای صنعتی و شیمیایی، آلودگی هوا و دفع غیراصولی فاضلابها از جمله موارد آلودهکننده خاک هستند.
- تغییر دما: سردوگرم شدن ناگهانی هوا باعث شکست سنگها و در نهایت فرسایش خاک میشود.
- شوری خاک: کاهش بارندگی سالانه، آب باری سنتی و نداشتن برنامه برای معرف باعث شده که تا 80 درصد زمینهای آبی کشور در حال شور شدن میباشند.
- تغییر کاربری زمینها: بسیاری از جلگهها و زمینهای کشاورزی برای تبدیلشدن به کارخانه و منازل مسکونی تغییر کاربری پیدا کردهاند. مدیریت اشتباه در تغییر این کاربریها باعث تغییر در اقلیم و حوادثی مانند سیل خواهد شد.
- قاچاق خاک امروزه به بهانههای مختلف (صادرات محصولات گلدانی) خاک حاصلخیز ایران به سایر کشورهای حوزه خلیجفارس صادر میشود. لازم به ذکر است برای تشکیل یک سانتیمتر خاک 700 الی 4 هزارساله زمان لازم است.
باتوجهبه کلیات گفته شده میتوان نتیجه گرفت که چرا سازمان حفاظت محیطزیست و سازمان صنعت، معدن و تجارت اجازة برداشت خاک رس در شعاع 50 کیلومتری شهرها را نمیدهد و با وسواس لازم پهنههای مناسب برداشت خاک را برای مناطق سهگانه تولید آجر سفال استان اصفهان مشخص کرده است. برداشت و حمل خاک رس مناسب برای تولید از این منابع خود چالش بسیار بزرگی است که در مقاله دیگر به جزئیات آن خواهیم پرداخت.
یکی از جایگزینهای خاک رس که توسط سازمانهای ذیربط به کارخانههای تولید آجر و سفال پیشنهاد میشود سنگ شیل است.
شیل نوعی سنگ رسوبی دانهریز است که بهراحتی ورقهورقه شده و در امتداد سطوح معین شکسته میشود. شیل از ترکیب کانی رس و دیگر کانیها همچون کوارتز و کلسیت تشکیل شده است. شیل با لایهبندی موازی و ضخامت کمتر از یک سانتیمتر شناخته میشود. شیل دانهریز ترین سنگ رسوبی آواری است.
وجود کلسیت و سیلیس باعث روشن شدن رنگ شیل، آهن باعث قرمز شدن شیل مواد عالی باعث تیره شدن و سیاه شدن رنگ شیل میشود.
شیلها برحسب بافت سنگشناسی و ترکیب کانی و ویژگیهای فیزیکی به انواع مختلفی تقسیم میشوند.
شیلهای سیلیسی: که کوارتز مهمترین عنصر تشکیلدهنده آن است. رنگ این شیلها سبز تا خاکستری است و گاهی به رنگهای قهوهای، قرمز و سیاه درمیآید.
شیلهای فلدسپاتی: که دارای بیش از 10 در صد فلدسپات بوده و رنگ آن معمولا خاکستری، سبز، قرمز و شکلاتی است.
شیلهای کلریتی: که دارای فلدسپات فراوان هستند و گاهی حتی میزانی بیشتر از کوارتز دارند و رنگی خاکستری تا سبز ایجاد میکنند.
شیلهای میکایی: که دارای میزان زیادی میکا هستند و رنگ آنها خاکستری تا خاکستری تیره است.
شیلهای نفتی: این دسته شامل گروه متنوعی از سنگها میباشد که دارای مواد عالی هستند و دارای رنگهای مختلفی میباشند.
شیل مقاومت فشاری بسیار بالا و خاصیت ضد سایش بیشتری نسبت به خاک رس دارد همچنین درصد جذب آب بسیار پایین و مقاومت در برابر یخزدگی از دیگر ویژگیهای این کانی میباشد.
در کارخانههای آجر و سفال با ترکیب خاک رس با این کانی میتوان آجرنما و آجر سفال با طیف رنگی از گلبهی تا سیاه را تولید کرد.
در کارخانه سفال میهن نقش جهان این سنگ با استفاده از سنگشکنها تبدیل به دانههای ریزتر شده و چندبار آسیاب میشود و در نهایت با عبور از سرند، دانههای بسیار ریز آن (میکروریزه) با خاک رس مخلوط میشود. محصول در زمان تولید رنگ سبز تا خاکستری دارد و پس از پخت باتوجهبه دمای پخت رنگ آن تا قرمز تغییر میکند. وجود این کانی در ترکیب نهایی خاک نفوذپذیری محصول نهایی را بسیار کاهش میدهد که این خاصیت در تولید سفال 15 عایق کاربرد داشته و برای عایقسازی دیوارهای خارجی کارآمد است.
در تولید محصولات دیگر مانند آجر سفال 10 باید افزایش وزن این محصول نسیت به نمونه ی رسی آن را حتمی در نظر گرفت علاوه بر آن در برسسی آجر سفال 15 نسبت به نمونه ی شیل آن کاهش محصوص جذب آب نکته بسیار قابل توجهی است.
این کاهش نفوذ پپذیری در اجرای دیوار دو جدار با استفاده از آجر سفال 7 نیز بسیار کار آمد است و می توان برای کاهش هزینه دیوار بیرونی را با آجر 7 شیل و دیوار داخلی را با نمونه ی سفالی آن کار کرد در نظر داشته باشید عایق سازی ساختمان در زندگی های امروزی بسیار اهمیت دارد هزینه های بسیار زیاد انرژی از طرفی تراکم جمعیت در برج های مسکونی اهمیت عایق سازی را پررنگتر می کند.آجر سفال 20*20 یک پینهاد به صرفه برای کاهش صدای مزاحم در ساختمان شماست.افزایش قطر دیوار مشترک با همسایه و وزن سبک این محصول نسبت به حجم آن از مضایای این محصول است می توانید نمونه ی شیل سقال 20*20 را نیز سقارش دهید.
در کارخانههای تولید نما از ترکیب همین کانی با مواد معدنی دیگر نمای قرمز، نمای طرح چوب، نمای انگلیسی، نمای مشکی رنگ تولید میشود.
این رنگبندیهای زیاد باعث شده که از آجرنما قرمز و رنگهای طیفی آن در نمای داخلی ساختمان نیز استفاده شود. طراحیهای داخلی و مدرن روز هم فضاهایی را در ساختمان در نظر میگیرند که حس و حال ساخت قدیمی با آجر را برای مصرفکنندة ساختمان مهیا کند.
یکی دیگر از استفادههای آجر نماهای رنگی در فضاهای داخلی ساختمان پس از تغییر شکلدادن بهظاهر آن است.
آنتیک کردن ; این اصطلاح برای آجر نماهایی است که تمام زوایای تیز و و گوشه های با ساب دادن در محیط های مخصوص به شکل یک آجر با قدمت چند صد سال در می آید . استفاده ازاین نوع آجر در فضای داخلی دقیقا فضای یک خانه کهن ایرانی را برای شما یادآور می باشد.
یکی دیگر از استفادههای آجر نمای قرمز استفاده از آجرهای خطایی یا کف فرش آجر میباشد. در بازسازی خانههای قدیمی کاروانسراها، رستورانها و یا ساختوسازهای جدید در باغ و یا ساختمانهایی که هدف آن ایجاد محیط قدیمی است استفاده میشود.
ترکیب کردن شیل میکروریزه با خاک رس و ساخت آجر کف به رنگ قرمز یا طیف رنگی رس یا تیرهتر از آن علاوه بر زیبایی کف فرش ساختمان باعث استحکام بهتر برای سطوح و کاهش نفوذپذیری آن میشود.