شرح مختصر تولید آجر از خاک رس
مراحل تولید آجر سفالی به این گونه است که مخلوط خاک رس و ماسه باهم ترکیب می‌شود، سپس به صورت خشت گلی شکل می گیرد و براثر ورود به کوره و پخت به شکل سنگی مصنوعی در می‌آید.
استفاده از خاک رس
دلیل اینکه در تولید آجر سفالی از خاک رس استفاده می‌شود قدرت چسبندگی این خاک نصبت به خاک‌های دیگر می‌باشد، خاک یا ملات تهیه‌شده برای تهیه آجر سفال حتماً باید از جنس خاک رس باکیفیت باشد که در اصطلاح به آن چرب میگویند، نام‌گذاری این اصطلاح به این دلیل است که این خاک درزمانی که مرطوب و یا خیس می‌شود، حجم بیشتری پیدا می‌کند و چسبندگی از خود نشان می‌دهد.
انواع رنگ آجر سفالی
خاک رسی که کیفت بالا داشته باشد به رگ سفید بوده که به کائولین شهرت دارد. خاک های رس رنگی به دلیل وجود املاح موجود در آن ها بهرنگ های مختلف دیده می‌شوند، رنگ سرخ اکسید آهن، رنگ زرد هیدروکسید آهن، قهوه‌ای زغال سنگ را در این خاک به نمایش می گذارد.
پیچیدگی آجر
اگر در هنگام تهیه گل برای خشت‌زنی در این محصول در مواد اولیه آن فقط از خاک رس استفاده کنند و درصدی از ماسه به آن اضافه، خشت در هنگام پخت دچار تغییر فرم خواهد شد و از شکل و ابعاد خود خارج می‌شود.
دلایل کیفیت پایین
علت مقاومت پایین بسیار از آجر سفال استفاده نکردن از خاک مناسب برای خشت‌زنی می باشد. در هنگام آماده‌سازی خاک برای تولید ملات خشت‌زنی باید به این نکته توجه داشته که خاک مورداستفاده از هرگونه ناخالصی مثل سنگ‌ریزه و یا ریشه درختان عاری باشد در غیر این صورت آجر سفالی به‌دست‌آمده یا ترک برمی‌دارد و یا جای سوختگی و سوراخ در آن و جود دارد.
مراحل تهیه خشت
برای تهیه خشت ملات را به‌صورت حوضچه‌ای شکل درمی‌آورند و به‌وسیله آن را مدام به هم می‌زنند و کاملاً زیرورو می‌کنند.تا درنهایت به‌صورت خمیری سفت شود، این عمل به آن دلیل هست که خشت در موقع خشت‌زنی و یا خشک شدن ترک نخورد، درگذشته قالب‌ها به‌صورت تکی بوده ولی در حال حاضر و با پیشرفت فنّاوری و قطعات این امر به‌صورت چندتایی نیز انجام‌پذیر شده است، برای گرفتن آب خشت یا همان مراحل خشک شدن خشت آن‌ها را هرگز در مقابل آفتاب نباید قرارداد زیرا این امر موجب می‌شود که یک‌طرف خشت خشک و طرف دیگر خیس بماند و درنهایت طرفی که زودتر خشک می‌شود به‌صورت تاب‌دار درمی‌آید، همان‌طور که قبلاً گفته‌شده درگذشته از این اقدامات جهت خشک‌کردن خشت استفاده می‌شده امروزه با پیشرفته‌تر شدن تجهیزات از گرمخانه برای تبخیر آب خشت‌ها استفاده می‌شود.
پخت آجر سفالی
در اصطلاح آجرپزی دو مورد آب استفاده می‌شود آب معمولی که از خشت تبخیر می‌شود و آب شیمیایی که در زمان پخت خشت‌ها از آن‌ها گرفته می‌شود، خشت درزمانی که حرارت کوره به صد درجه می‌رسد چسبندگی خود را ازدست‌داده زمانی که درجه حرارت کوره به پانصد درجه برسد آب شیمیایی خود را کاملاً آزادکرده و زمانی که به دمای نه‌صد درجه برسد دمای پخت آجر سفالی می باشد، خشت‌ها در همین حالت باید بین هفده‌تا بیست‌ویک روز در این درجه بمانند تا خوب پخته بشوند.
