بشر از هزاره هفتم قبل از میلاد برای ساخت سرپناه با خشت خام آشنا شد و به مرور با اختراع تکنولوژی های اولیه همچون کوره سفال پزی و اجر پزی و کنترل حرارت کوره و آگاهی از نوع کوره اجر پزی به اجر دست پید کرد. امروزه با وجود متریال های مختلف همچنان آجر پرکاربردترین متریال برای ساخت ساختمان های مختلف است. مقاومت و استحکام دیوار آجری چقدر است؟
در ایران به پشتوانه قدمت صنعت سفالگری و اجر پزی در ایران هنوز هم کوره های اجر پزی در نقاط مختلف از جمله سگز اصفهان دایر است که اغلب آجرهای سفالی و زیره تولید می کنند.
انواع آجر
استحکام این آجرها بنا بر کاربردهای گوناگونی که دارند در گونه های مختلفی تولید میشوند، انواع اجر در ایران شامل ماشینی توپر، آجر ماشینی سوراخدار، آجر سفالی مجوف، زیره می باشد. در زیر به شرح دو نوع پرکاربرد و رایج تر می پردازیم.
آجر زبره
مقاومت این اجر به نام اجر فشاری نیز معروف است و بیشترین شباهت را به خشت های خام یا پخته دارد. مقاومت ایت اجر از سایر آجرها از جمله اجر سفالی بیشتر است. ازاین رو اغلب در زیر کاری و سفت کاری ساختمان به کار می رود.
آجر سفالی
آجرهای سفال در شکل، سایز و رنگ های مختلف و وزن کم برای مصارف گوناگون تولید میشوند. اغلب نوع سوراخدار ان به علت چسبندگی کافی با ملات و جذب کم آن استفاده میشود.
آجرهای سفالی بر اساس سایز به انواع زیر تقسیم میشوند:
آجر سفال ۲۰ در ۲۰ در ۱۵ سانتی متر
آجر سفال ۲۰ در ۲۰ در ۲۰ سانتی متر
آجر سفال سه گل ۲۰ در ۹ در ۷ سانتی متر
آجر سفال ۲۳ در ۱۱ در ۷ سانتی متر
آجر سفال ۲۰ در ۲۰ در ۱۰ سانتی متر
آجر سفال فوم دار با فوم ۲٫۵ سانتی متر
آجر سفال ۷ در ۲۰ در ۲۰ سانتی متر
آجر سفال فوم دار با فوم ۵ سانتی متر
نحوه مقاوم و مستحکم نمودن اجرها:
ازآنجایی که مقاومت یک بنایی سازه ای عمدتاً از مقاومت آجرها ناشی می شود، مقاومت انها در پروژه بنایی اساسی می شود. بنابراین، چه عواملی بر مقاومت این محصولات تأثیر می گذارد؟
اولین عامل نوع جرم سرامیکی است. خاک رس و مواد معدنی مورد استفاده در ساخت آجرهای سفالی به طور مستقیم بر استحکام تأثیر می گذارد، با تغییرات شدیدی که در بازار یافت می شود، با محصولاتی با ابعاد و هندسه یکسان، اما با مقاومت فشاری بسیار متفاوت، به عنوان مثال، از 4 تا 10MPa. بنابراین، باید خاک‌ها و کانی‌های مختلف موجود در نزدیکی کارخانه‌ها را مطالعه کرد و ترکیبات انبوهی را ایجاد کرد که نتایج بهتری به دست آورد.
سپس یک فرآیند تولید خوب، با تاکید بر اکستروژن با تراکم و خلاء خوب، تولید محصولات یکنواخت، با رطوبت اکستروژن کم و هوازدگی خوب را فراهم می کند. خشک شدن و از بین رفتن رطوبت درون اجر نیز در کیفیت و مقاومت نهایی آن تاثیر دارد.مقاومت و استحکام دیوار آجری
هندسه محصول نقش کلیدی در نتایج استحکام دارد. فقط ضخامت دیوارها یا سپتوها را افزایش دهید و می توانید استحکام را افزایش دهید. همچنین باعث افزایش وزن، مصرف سوخت برای خشک کردن و پخت و دشواری در جابجایی محصولات می شود که نیاز به دقت بیشتری در خشک کردن و پخت دارد.
پخت بسیار مهم است، اما تنها راه حل نیست. محصولات پخته شده دارای تخلخل بالا یا پیوند ضعیف بین اجزای آنها هستند، ممکن است مقاومت فشاری پایینی داشته باشند، حتی اگر در دمای بالا، نزدیک به ذوب محصولات پخته شوند. در پخت، عامل تعیین کننده یکنواختی دمای پخت است.
محاسبه میزان مقاومت و استحکام دیوارهای اجری
صحبت از مقاومت و استحکام دیوارهای اجری بحث ساده ای نیست . در ابتدا بهتر است که شما را با مفهوم دو اصطلاح مقاومت و استحکام در دیوارهای اجری آشنا کنیم.
مقاومت اجر با نیروهای فشاری و برشی در ارتباط است در صورتی که استحکام با واکنش مواد با محیط در ارتباط است.
برای سنجش مقاومت دیوار اجری باید فاکتور های مختلفی چون نوع اجر ، ضخامت دیوار ،نوع ملات ،نوع پوشش رادر نظر گرفت. برای مثال هر متر مکعب دیوار با مصالح بنایی و ملات 1/4 نیرویی معادل 1800 کیلو فشاری و حدود 340 کیلو نیوتن برشی را قادر است تحمل کند. البته این اعداد و این میزان در آجرهای سفالی با توجه به تعداد سوراخ ها متفاوت است و نمی توان یک فرمول را به تمام آجرها تعمیم داد.
