قبل از اعمال بار جانبی، بارهای قائم بصورت مستقل از بار جانبی به دیوارها اعمال و اثر آن در ابزار اندازه گیری ثبت گردید. تنش فشاری ایجاد شده در دیوارهای مورد آزمایش به مراتب کمتر از مقاومت فشاری مصالح آنها بود، و با اعمال بار قائم هیچگونه ترک یا شکستگی در نمونه ها مشاهده نشد، زیرا از طرفی کلیه ترک ها و شکستگی های ایجاد شده در دیوارها مربوط به بارگذاری جانبی بوده است که در زیر شرح داده میشود.
نمونه UBW:
در این نمونه، از شروع دوره اول تا پایان دوره هجدهم که میانگین بار رفت و برگشت برابر KN ۴۹ بود هیچگونه ترک قابل رؤیت مشاهده نگردید.
ولی در مرحله رفت دوره بیست و یکم مصالح که بار جانبی برابر با KN۵۸ / ۸ بود تغییر مکان زیاد دیوار همراه با ترک خوردگی افقی در بین لایه های آجر چینی در پای دیوار و در ناحیه کششی اتفاق افتاد. این ترک از نوع ترک های خمشی بوده و طولی در حدود ۵۰ سانتی متر داشت. در پایان این مرحله تغییر مکان پسماند ۳ میلیمتر در دیوار ثبت گردید. در مرحله برگشت این دوره، ترک افقی مشابه در پای دیگر دیوار که قبلا در فشار و اینک در کشش افتاده است، ایجاد شد.
این ترک نیز از نوع خمشی بوده و تا حدود ۷۰ سانتیمتر ادامه یافت. ترک مذکور مشابه با حالت رفت در بین لایه های آجر چینی اتفاق افتاد و باعث ایجاد تغییر مکان (حداکثر) ۷/ ۸ میلیمتر در دیوار شد. در پایان دوره بیست و یکم، تغییر مکان ماندگار حدود ۵ میلیمتر در دیوار ثبت گردید. آغاز دوره بیست و دوم این نمونه، شروع بارگذاری به روش کنترل تغییر مکان بود. در مراحل این دوره بار جانبی به گونه ای اعمال شد که تغییر مکان جانبی دیوار، ۱۵۰ درصد حداکثر تغییر مکان ثبت شده در دوره بیست و یکم شود که با توجه به تغییر مکان حداکثر ۸ میلیمتر در دوره بیست و یکم، در دوره بیست و دوم تغییر مکان حداکثر ۱۲ میلیمتر ملاک بارگذاری قرار گرفت.
در مرحله رفت دوره بیست و دوم ترک های مرحله رفت دوره بیست و یکم مشخص تر شده و یک ترک قطری بزرگ که از نوع برشی بود در مصالح دیوار اتفاق افتاد. این ترک از نزدیکی های نقطه اثر بار شروع شده و با شیب تقریبی ۴۵ درجه تا گوشه دیگر دیوار ادامه یافت. در این مرحله در پای فشاری دیوار شکستگی هایی در آجر سفال ها مشاهده شد. در مرحله برگشت دوره بیست و دوم، علاوه بر مشخص شدن ترک های دوره قبل، یک ترک قطری دیگر در دیوار ایجاد شد. این ترک متقارن با ترک مرحله رفت اتفاق افتاده و از نوع برشی بود.
با وجود این، ترک دیوار به چهار قسمت مثلثی شکل جدای از هم تقسیم گردید که با توجه به خطرناک بودن ادامه بارگذاری جانبی، آزمایش متوقف شد. به عبارت دیگر، این مرحله را می توان مرحله شکست دیوار تلقی نمود. نکته قابل توجه در این نمونه ایجاد ترک خوردگی در بین لایه های آجر چینی و جدایی ملات و آجر سفال ها از یکدیگر است که بیانگر ضعف اساسی دیوارهای آجر سفالی در برابر بارهای جانبی است. بویژه اینکه اگر مقدار بارهای ثقلی چندان کم باشد که نتواند در مقابل اثر بارهای جانبی، به پایداری دیوار کمک نماید. شکل ۶-۱ وضعیت ترک خوردگی نمونه UBW را نشان میدهد.
نمونه RBW
در این نمونه از شروع آزمایش تا پایان دوره نهم، که بار جانبی ۴۰/ ۳kN بر نمونه وارد شد هیچگونه ترک دیوار مشاهده نگردید. در مرحله رفت دوره دهم، که بار جانبی ۴۹kN بر نمونه اعمال گردید، تغییر مکان جانبی دیوار دو برابر تیغه مکان جانبی در دوره نهم بوده و حداکثر به ۱ میلیمتر رسید. دو برابر شدن تغییر مکان نشان دهنده ایجاد یا ترک خوردگی مویینه در نمونه بود، اما ترک قابل مشاهده ای یافت نشد.
این وضعیت در مرحله برگشت این دوره بارگذاری نیز تکرار گردید. در دوره های یازده، دوازده و سیزدهم، روند افزایش تغییر مکان ادامه یافت، اما ترک خوردگی در دیوار مشاهده نشد. در مرحله رفت دوره چهاردهم و متناظر با بار (رفت) جانبی ۶۹/ ۳kN در پای کششی دیوار، دو ترک افقی در بین لایه های آجر کاری مشاهده شد. این ترک ها که در رج اول و سوم آجر چینی اتفاق افتاد از نوع خمشی بوده و حدود ۳۰ سانتیمتر ادامه یافت. در مرحله برگشت این دوره یک ترک افقی مشابه در پای دیگر دیوار اتفاق افتاد که از پشت دیوار قابل رویت بود. ترک مذکور که حدود ۳۰ سانتیمتر ادامه یافته و از نوع خمشی بود.
مقادیر کرنش ثبت شده در این دوره نشان دهنده آغاز انتقال نیرو به میلگردهای طولی نمونه دیوار بود. از دوره چهاردهم تا دوره بیست و دوم ترک های جدیدی که روند خاصی را طی کند مشاهده نشد. در این دوره های بارگذاری صدای شکستهای ریز در نمونه شنیده شد و ترک های مویی پراکنده با طول کم در بیشتر قسمتهای دیوار مشاهده گردید. این ترک ها قابل ثبت نبوده و تنها نشان دهنده جذب انرژی توسط مصالح دیوار بود. در مرحله رفت دوره بیست و دوم بار جانبی AkN/۱۰۷ بر نمونه وارد شد.
در این مرحله، دو ترک اصلی در مصالح دیوار مشاهده گردید. یکی از این ترک ها از نوع خمشی و دیگری از نوع برشی خمشی بود. ترک خمشی در ادامه ترک ایجاد شده در مرحله رفت دوره چهاردهم و در پای کششی دیوار اتفاق افتاد. این ترک، در رج سوم آجرکاری ایجاد شده و حدود ۸۰ سانتیمتر ادامه یافت. ترک دیگر که از نوع برشی خمشی به حساب می آید از وسط ارتفاع دیوار شروع شده و با شیب کم و به صورت پله ای به سمت پایین امتداد یافت. طول این ترک حدود یک متر بود.
در مرحله برگشت این دوره در پای کششی دیوار، ترک خوردگی موضعی اتفاق افتاد. ترک ایجاد شده ابتدا به صورت افقی از رج هفتم آجرچینی شروع شده و حدود ۳۰ سانتیمتر ادامه یافت. سپس، در امتداد قائم تا حدود چهار رج به سمت پایین کشیده شد. در مرحله رفت دوره بیست و سوم بار جانبی مشابه با دوره بیست و دوم بر نمونه اعمال شد. در این مرحله هیچگونه ترک یا شکستگی جدید مشاهده نشد و تنها ترک های مرحله رفت دوره بیست و دوم تکرار شدند.
در مرحله برگشت این دوره یک ترک برشی در ناحیه بالای دیوار ایجاد شد. این ترک از گوشه دیوار و نزدیک به نقطه اثر بار شروع شده و به صورت پلهای با زاویه ۴۵ درجه تا بیش از یک سوم طول دیوار ادامه یافت. در مرحله رفت دوره بیست و چهارم بار جانبی ۱۱۷/ ۴kN به دیوار اعمال شد. در این مرحله ترک های ایجاد شده در مراحل رفت دوره های قبل، باز شدند و یک ترک جدید با روند تقریبا قطری در نزدیک پاشی فشاری دیوار ایجاد شد. علاوه بر این ترک، خردشدگیهایی در آجر سفالی های پای فشاری دیوار مشاهده گردید که با متصل شدن ترک های مرحله برگشت دوره بیست و دوم به این خردشدگیها پای فشاری دیوار در داخل ترک محصور گردید. در مرحله برگشت این دوره دو ترک اصلی که از نوع برشی بود، ایجاد شد. یکی از ترک ها در ناحیه کششی و در وسط ارتفاع دیوار اتفاق افتاد.
ترک دیگر از وسط ارتفاع دیوار در ناحیه یک سوم فشاری مصالح شروع شده و به صورت پلهای و قائم تا گوشه فشاری دیوار ادامه یافت. علاوه بر این ترک ها شکستگی و خردشدگی در آجر سفال های پای فشاری مشاهده شد. خردشدگیهای ایجاد شده مشابه با خردشدگی مرحله رفت در پای دیگر بود. در مرحله رفت دوره بیست و پنجم بار جانبی مشابه دوره بیست و چهارم وارد گردید. در این مرحله، ترک ها و شکستگی های مراحل قبل تکرار شده و کاملا مشخص شدند. در مرحله برگشت این دوره تغییر مکان خارج از صفحه قابل توجهی در دیوار ایجاد شد که نشان دهنده کمانش دیوار بود. در پایان این دوره به علت خطرناک بودن ادامه بارگذاری، آزمایش متوقف گردید. در آزمایش این نمونه توزیع ترک ها در کل سطح دیوار و شکستگی آجر سفال ها نشان دهنده استفاده خوب از مصالح مصرفی بود. در شکل ۲ – ۶، وضعیت ترک خوردگی و الگوی شکست نمونه RBW نشان داده شده است.
نمونه CBW1:
در این نمونه، مصالح از شروع آزمایش تا پایان دوره شانزدهم که بار جانبی ۷۹/ ۳kN بر نمونه وارد شد هیچگونه ترک یا شکستگی مشاهده نگردید. در مرحله رفت دوره هفدهم، ترک های برشی در بین لایه های آجرکاری اتفاق افتاد. این ترک ها از وسط دیوار و پنج رج پایین تر از کلاف افقی شروع شده و به صورت قطری تا پای فشاری دیوار امتداد یافت. در مرحله برگشت دوره هفدهم، دو ترک برشی در امتداد قطر دیگر دیوار اتفاق افتاد. یکی از این ترک ها در وسط دیوار و از رج بالایی آجرچینی شروع شده و به صورت پلهای تا پای فشاری ادامه یافت.
ترک مذکور تقریبا نیمی از مصالح دیوار را در بر گرفت. ترک دیگر، که موازی با ترک اول بود، در گوشه بالایی دیوار اتفاق افتاد و به صورت پلهای ادامه یافت. در این دوره ترک خوردگی دیوار به قسمت آجرکاری محدود شده و هیچگونه ترک یا شکستگی در کلاف های افقی و قائم دیوار مشاهده نشد. در پایان دوره هفدهم مشاهده گردید که منحنی رفتار چرخهای (هیسترزیس) با افت همراه بوده است و بنابراین بارگذاری دوره هجدهم به روش کنترل تغییر مکان صورت گرفت. در دوره هجدهم به اندازهای بار به دیوار اعمال شد که تغییر مکان جانبی آن ۱۰ میلیمتر گردد. در این دوره، ترک جدیدی در قسمت آجرکاری مشاهده نشده و ترک خوردگیها، تنها به کلاف قائم و افقی محدود گردید. در مرحله رفت این دوره، چهار ترک افقی با فاصله های تقریبا برابر، در کلاف قائم سمت چپ دیوار ایجاد شد.
این ترک ها از نوع خمشی بوده و نشان میدهند که مصالح پس از شکست آجرکاری در دوره قبل کلاف ها وظیفه تحمل بار جانبی وارده را به عهده دارند. علاوه بر ترک های اشاره شده، یک ترک مورب نیز در محل اتصال کلاف افقی و قائم ایجاد شد. در مرحله برگشت دوره هجدهم، سه ترک خمشی مشابه با مرحله قبل در کلاف سمت راست دیوار ایجاد شد. یکی از این ترک ها در محل اتصال کلاف به شالوده ایجاد شده و دو ترک دیگر، در ارتفاع کلاف بودند. در این مرحله، در محل اتصال کلاف افقی و قائم نزدیک به نقطه اثر بار یک ترک گوشه ایجاد شد و باعث گردید که آجر کاری از کلاف افقی و قائم جدا شود. همچنین، دو ترک خمشی نیز در سمت راست کلاف افقی ایجاد شد. این ترک ها در نیمه پایینی کلاف اتفاق افتاده و نشان دهنده رفتار قابی شکل کلاف های بتنی بود.
